Peuters, kleuters, pubers: hoe reageren ze op een scheiding?
Een scheiding is voor kinderen een ingrijpende gebeurtenis, maar de manier waarop ze het verwerken, begrijpen en erop reageren, verschilt sterk per leeftijd. Peuters, kleuters, schoolkinderen, pubers en adolescenten hebben elk hun eigen behoeften en uitdagingen in deze situatie. Hoe je hen begeleidt, bepaalt mede hoe ze de scheiding verwerken en ermee omgaan op de lange termijn.
Peuters…
begrijpen nog niet volledig wat een scheiding inhoudt, maar voelen haarfijn aan dat er iets verandert in hun omgeving. Ze kunnen onrustig worden, meer huilen, slechter slapen of angstig reageren bij het afscheid nemen van een ouder. Het belangrijkste voor peuters is voorspelbaarheid. Blijf routines zoveel mogelijk behouden en geef ze op een simpele manier uitleg, zoals: “Papa en mama wonen niet meer samen, maar we houden allebei nog steeds heel veel van jou.” Lichaamstaal en troost spelen een grote rol: knuffels, rust en een vast ritme helpen hen om zich veilig te blijven voelen.
Kleuters…
hebben al een iets beter besef van wat er gebeurt, maar denken nog vaak magisch. Ze kunnen bijvoorbeeld geloven dat hun gedrag de scheiding heeft veroorzaakt. Schuldgevoelens en loyaliteitsconflicten zijn veelvoorkomende reacties. Ze kunnen boos worden, zich terugtrekken of zich ineens anders gedragen, zoals weer in bed plassen terwijl ze al zindelijk waren. Duidelijkheid is cruciaal. Herhaal op een liefdevolle manier dat de scheiding niet hun schuld is en dat papa en mama allebei nog steeds hun ouders blijven. Een prentenboek over scheiding kan helpen om het gesprek op gang te brengen en hun gevoelens te benoemen. Wij hebben een aantal interessante boeken voor kinderen op een rij gezet. Lees dat artikel hier.
Schoolkinderen…
begrijpen rationeel beter wat een scheiding betekent, maar dat betekent niet dat ze het makkelijker vinden. Ze kunnen vragen stellen zoals: “Moet ik nu twee keer verhuizen?” of “Kan ik nog steeds met mijn vriendjes spelen?” Dit is de leeftijd waarop gevoelens als verdriet en boosheid sterker naar voren komen. Ze kunnen zich onzeker voelen over waar ze thuishoren en zijn soms geneigd om partij te kiezen voor een van de ouders. Het is belangrijk om open gesprekken te voeren en hen te betrekken bij praktische zaken, zoals het inrichten van een kamer in beide huizen. Tegelijkertijd is het goed om hen te laten weten dat zij geen beslissingen hoeven te nemen en dat volwassenen voor hen zorgen.
Pubers…
hebben vaak een uitgesproken mening over de scheiding en kunnen heftig reageren. Ze zoeken zelfstandigheid en de scheiding kan dat gevoel van controle aantasten. Sommigen trekken zich terug, anderen worden boos of opstandig. Ze kunnen het gevoel hebben dat ze moeten kiezen tussen ouders of nemen juist de rol van ‘verzorger’ op zich, vooral als een van de ouders veel emotie toont. Geef hen ruimte om hun emoties te uiten zonder hen te dwingen partij te kiezen. Laat hen meepraten over zaken die hen direct aangaan, zoals hoe de tijdverdeling eruitziet. Maar wees ook duidelijk dat jij als ouder de verantwoordelijkheid draagt, zodat zij niet in de rol van bemiddelaar of ouderfiguur belanden.
Adolescenten…
staan op het punt om hun eigen leven op te bouwen en kunnen een scheiding op een andere manier ervaren dan jongere kinderen. Ze kunnen boos zijn, zich bedrogen voelen of juist opgelucht als de sfeer thuis eerder gespannen was. Soms voelen ze zich genoodzaakt om de zorg voor een jonger broertje of zusje op zich te nemen. Blijf met hen in gesprek, zonder hen te forceren om over hun gevoelens te praten als ze daar nog niet klaar voor zijn. Respecteer hun behoefte aan autonomie en maak duidelijk dat ze niet verantwoordelijk zijn voor het welzijn van hun ouders. Geef hen het vertrouwen dat ze altijd bij jou terecht kunnen en blijf betrokken bij hun leven, ook als ze steeds meer hun eigen gang gaan.
Hoe kinderen een scheiding ervaren, is niet alleen afhankelijk van hun leeftijd, maar ook van hun persoonlijkheid en de manier waarop ouders met de situatie omgaan. Het belangrijkste is dat ze zich gehoord en geliefd blijven voelen en dat ze weten dat de scheiding niet betekent dat ze een ouder verliezen. Geduld, begrip en stabiliteit helpen hen om deze ingrijpende verandering te verwerken en een nieuwe balans te vinden.
Hulp nodig
Heb jij vragen over hoe je het beste jouw kind kunt begeleiden of andere zaken? Je bent altijd welkom op onze spreekuren. Deze zijn kosteloos, er wordt geen notitie van jouw aanwezigheid gemaakt en onze experts behandelen alles vertrouwelijk. Spreekuren nog een brug te ver? Mailen mag ook. Kijk hier voor alle contactopties.
Heb je een vraag of zoek je iemand
die met je meedenkt?
Of je nu zelf uit elkaar gaat, je ouders gaan scheiden of je je zorgen maakt om iemand in jouw omgeving: onze professionals staan voor je klaar. Vul het contactformulier in en wij bellen je zo snel mogelijk terug!
We zijn ook telefonisch bereikbaar via telefoonnummer 088 633 0250. Bel je buiten kantooruren? Dan kun je je naam en telefoonnummer achterlaten en bellen we je zo spoedig mogelijk terug.
